به نقل از «ایران اکونومیست»

ادعای رشد اقتصادی 6.2 درصدی ایران منطقی است؟

تاریخ انتشار: ۳ مهر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۷۴۹۸۱۶

در حالی که آمارها حکایت از رشد اقتصادی 6.2 درصدی در بهار دارد اما سرمایه گذاری که مولفه اصلی در رشد اقتصادی است فقط 2 درصد افزایش یافته است.

 

 

بانک مرکزی به تازگی آماری از رشد اقتصادی منتشر کرده که مربوط به بهار امسال است و در آن عنوان شده که تولید ناخالص داخلی ایران ۶.۲ درصد نسبت به بهار سال گذشته بالاتر رفته است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

این آمار را می‌توان در نگاه اول به موج اظهارات برخی اعضای تیم اقتصادی دولت مرتبط دانست که اصرار دارند اقتصاد ایران به ریل توسعه و پیشرفت «بازگشته» و همه‌چیز در حال بهبود است. اما در همین آمار نکات بسیار ریز، جزیی و مهمی پنهان شده که نشان از بحران‌هایی جدی در چشم‌انداز پیش رو دارد. اما ابتدا بپردازیم به اینکه تولید ناخالص داخلی چیست؟ چه اجزایی دارد و چرا باید به این اجزا دقت کرد؟

اجزای تولید ناخالص داخلی

تولید ناخالص داخلی ایران در بهار امسال به قیمت بازار ۳۹۶۰۵۰۳ میلیارد ریال اعلام شده است. یعنی سه میلیون و ۹۶۰ هزار و ۵۰۳ میلیارد ریال، اما تولید ناخالص داخلی، ۴ جزء دارد که مجموع آنها، مشخص می‌کند که اقتصاد کشور در یک بازه زمانی مشخص چگونه کار کرده است.

 

این ۴ جزء عبارتند از: مصرف (خصوصی و دولتی)، سرمایه‌گذاری، هزینه دولت و صادرات. مصرف خصوصی از مجموع مصرف نهایی خانوار و مصرف نهایی موسسات غیرانتفاعی در خدمت خانوار به دست می‌آید. وقتی مصرف خصوصی پایین می‌آید به زبان ساده، سطح رفاه خانوار‌ها کاهش پیدا کرده است. در مقابل مصرف نهایی دولت شامل هزینه تولید کالا‌ها و خدماتی است که توسط واحد‌های تولیدی برای خانوار‌ها به طور رایگان یا به قیمتی که از نظر اقتصادی معنی‌دار نیست، صورت می‌گیرد.

 

این قلم سمت تقاضای اقتصاد، بیش از هر چیز متاثر وضعیت بودجه‌ای دولت است. تعریف جزو چهارم که صادرات باشد را همه می‌دانیم و در این صورت می‌ماند مهم‌ترین بخش تولید ناخالص داخلی که همان سرمایه‌گذاری یا به زبان دیگر، «تشکیل سرمایه ثابت» است. برای اینکه بدانیم در تولید ناخالص داخلی یک اقتصاد، چه اتفاقی افتاده باید ابتدا ببینیم در این ۴ جزو چه رخ داده است؟ در جدول پیوست این گزارش می‌توان نمایی از اجزای مختلف تولید ناخالص داخلی ایران طی بهار امسال مشاهده کرد. می‌توان دید که مصرف خصوصی در سطح بالای ۸ درصدی رشد کرده است. بخش مصرف دولتی نیز رشد بالای ۵ درصدی داشته. صادرات ایران هم نزدیک به ۱۰ درصد رشد کرده. اما نکته نگران‌کننده، سرمایه‌گذاری است.

چرا سرمایه‌گذاری مهم است؟

هیچ جزء دیگری در تولید ناخالص داخلی مهم‌تر از بخش سرمایه‌گذاری نیست. سرمایه‌گذاری است که نشان می‌دهد سلول‌های اقتصادی یک کشور چقدر به چشم‌اندازی که از آینده اقتصادی می‌بینند اعتماد دارند. سرمایه‌گذاری، پیش‌نیاز رشد اقتصادی است. بدون پول و خواباندن آن در تولید کالایی که ارزش افزوده‌ای ایجاد می‌کند، موتور اشتغال یک کشور حرکت نمی‌کند. در افول سرمایه ثابت است که پول از یک اقتصاد «فرار» می‌کند و به اقتصادی دیگر می‌رود.

 

در ابتدای این گزارش عنوان شد که رشد اقتصادی ایران در بهار امسال، نسبت به بهار سال گذشته ۶.۲ درصد بوده است. اما بخش سرمایه‌گذاری، برخلاف اجزای دیگر تولید ناخالص داخلی، از قافله عقب مانده و فقط ۲ درصد رشد کرده است. همین ۲ درصد رشد اعلام شده نیز البته جای بحث دارد. مثلا در آمار موجود آمده که در بخش ماشین‌آلات، رشد تشکیل سرمایه در بهار پارسال ۱۵.۱ درصد بوده است! یا در پایان سال همین متغیر ۱۵.۴ درصد رشد کرده است! درحالی که تشکیل سرمایه ماشین‌آلات معمولا از طریق واردات صنایع و ماشین‌آلات افزایش پیدا می‌کند. آیا میزان واردات این دست از ماشین‌آلات رشد کرده است؟

 

اما فارغ از این آمار‌ها و با فرض اینکه چنین آماری را نیز جدی بگیریم، رشد ۲ درصدی سرمایه‌گذاری آن‌هم درحالی که مثلا مصرف نهایی خصوصی بیش از ۸ درصد رشد پیدا کرده، چندان عدد بالایی محسوب نمی‌شود. حتی می‌توان این را نیز اضافه کرد که با افزایش مصرف خصوصی که بخش بزرگی از آن مرتبط با موضوع یارانه‌ها و حفظ سطح فعلی قدرت خرید خانوارهاست؛ سهم سرمایه‌گذاری در ماشین‌آلات، ساختمان و صنایع و زیرساخت و... نیز کاهش پیدا می‌کند.

افول سرمایه‌گذاری

در بهار سال ۹۰، سرانه تشکیل سرمایه ثابت ۱۱.۳ میلیون تومان بوده و حالا به ۴.۳ میلیون تومان کاهش پیدا کرده است. (اعداد به قیمت مرداد ۱۴۰۲) چرا چنین اتفاقی افتاده است؟ بخش بزرگی از این وضعیت را می‌توان به دلیل شوک‌های پیاپی از کانال سیاست خارجی ایران از یکسو و چشم‌انداز نامطمئن بازار‌های دارایی مانند بازار ارز از طرف دیگر جست‌وجو کرد. می‌توان به میزان آزادی‌های اقتصادی ایران اشاره کرد که همین دیروز اعلام شد رتبه ایران در میان ۱۶۵ کشور، از این شاخص ۱۶۰ است. یا به نااطمینانی و عدم قطعیت در ساختار اقتصادی ایران رجوع کرد که بخش بزرگی از آن به واسطه تحریم‌ها به وجود آمده است. این شرایط بی‌ثبات‌کننده فضای اقتصاد کلان، بستر مناسبی برای عملیات «سفته‌بازی» و «مداخلات دلالی» باز کرده است.

دو منحنی برعکس دولت-مردم

باید دقت کنیم که برخلاف سرانه تشکیل سرمایه ثابت که رو به افول بوده، سرانه مصرف خصوصی، از ۱۶.۳ میلیون تومان در ابتدای دهه ۹۰ به نزدیک ۱۷ میلیون تومان در بهار امسال رسیده است. این به معنای به‌هم خوردن تعادل تولید و مصرف است. اما در نیمه دوم دهه ۹۰، با گسترش سیاست «فشار حداکثری» بخش بزرگی از این سرانه مصرف کاهش پیدا کرد و نتوانست به عدد‌های بالایی خود را برساند. از آن سو، سرانه مصرف دولت هم نزدیک به ۳۰ درصد در این ۱۰ سال و اندی رشد کرده. در واقع، بودجه دولت بدون توجه به وضعیت کلان اقتصادی ایران که زیر بار تحریم‌ها همواره قرار داشته، در یک منحنی صعودی رشد کرده است.

ساختار وابسته به سرمایه

می‌رسیم به پرسیدن این سوال مهم: آیا عدد‌های کنونی تشکیل سرمایه ثابت را می‌توان «موفقیتی» دانست که تیم اقتصادی دولت بار‌ها از آن صحبت کرده‌اند؟ اقتصاد ایران برای یک واحد افزایش تولید، ۳.۵ واحد سرمایه می‌خواهد. ضمن اینکه اقتصاد ایران در استهلاک شدیدی قرار دارد که به همان اندازه ۳.۵ واحد دیگر برای جبران این استهلاک نیاز به سرمایه دارد. اقتصاد ایران ساختاری را ایجاد کرده که به‌شدت به «پول» و «سرمایه» وابسته شده است.

 

در کشور‌های پردرآمد، نسبت سرمایه به تولید ۲۵۷ درصد است و در ایران ۳۴۰ درصد! این اتفاقی است که در ایران افتاده، چون پول در ایران چیز «گرانی» شده است. بنگاه‌های تولیدی ایران به انرژی ارزان دسترسی دارند و همواره در مقابل افزایش نرخ سود بانکی مقاومت کرده‌اند. درنهایت، «دریافت وام» برای بنگاه‌ها، بسیار راحت‌تر از تولید و استخدام نیروی کار است. بنگاه‌ها با نهاده‌های ارزان، بهره‌وری پایینی هم دارند و در عین حال خبری هم از اشتغال نخواهد بود. فرآیندی سرمایه‌بر و انرژی محور که قیمت نیروی کار را نسبت به نهاده‌های تولید بالاتر برده است. تداوم وضعیت کاهش سرمایه ثابت در اقتصاد ایران که به‌شدت با فضای فکری یارانه محور دولتی نیز همراه شده، درنهایت تاثیر خود را بر متغیرهایی، چون رفاه عمومی خانوارها، طی یک دهه آینده خواهد گذاشت.

منبع: ایران اکونومیست

کلیدواژه: تولید ناخالص داخلی تشکیل سرمایه ثابت اقتصادی ایران اقتصاد ایران میلیون تومان سرمایه گذاری بخش بزرگی رشد کرده رشد اقتصادی ماشین آلات مصرف نهایی مصرف خصوصی بهار امسال کاهش پیدا درصد رشد ۲ درصد

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iraneconomist.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران اکونومیست» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۷۴۹۸۱۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

اکسپو ۲۰۲۴، «نمایش امنیت» ایران

شنیدن خبر برگزاری اجلاس بین المللی ایران و آفریقا و ایران اکسپو ۲۰۲۴، با حضور ۲۳۰۰ تاجر خارجی آن هم پس از پاسخ موشکی ایران به اسرائیل از شگفتی های این روزها و نشان دهنده امنیت بالای سرمایه گذاری در کشور ماست و شیرینی پیروزی وعده صادق را دوچندان کرد. - اخبار اقتصادی -

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، ششمین نمایشگاه توانمندی های صادراتی ایران در محل دائمی نمایشگاه بین المللی تهران در صبح شنبه 8 اردیبهشت ماه با حضور مقامات رسمی ایران و دیگر کشور حاضر در نمایشگاه افتتاح شد و لغایت چهارشنبه 12 اردیبهشت ماه 1403 در حال برگزاری است.

این نمایشگاه با استقبال خوبی از سوی مهمانان خارجی مواجه شده است که به گفته مسئولین حتی برای پذیرش کامل مهمانان دچار مشکل شده اند.

بیش از 2300  تاجر خارجی مهمان اکسپو 2024

برآورد ها حاکی از آن است که بیش از 2300 نفر از مقامات سیاسی ، تجاری از کشور های اروپایی، کشور های عضو بریکس، اعضای سازمان همکاری شانگهای، آمریکا لاتین، کشور‌های همسایه و حوزه خلیج فارس، کشور های حوزه اوراسیاو آفریقا برای حضور در این نمایشگاه به ایران سفر کرده اند.

نمایشگاه ایران اکسپو 2024 در قالب 6 گروه کالایی محصولات ایرانی شامل 1) صنایع غذایی، کشاورزی و شیلات 2) صنعت، فرش دستباف، صنایع دستی و گردشگری 3) دارو، تجهیزات پزشکی و تجهیزات آزمایشگاهی 4) محصولات شیمیایی 5) خدمات فنی مهندسی و 6) گروه پتروشیمی با حضور بیش از 700 شرکت دانش بنیان ایرانی در حال برگزاری است و حدود 1500 محصول دانش بنیان خود را در معرض دید بازدیدکنندگان قرار خواهند داد.

بدون شک این نمایشگاه فرصت بسیار مناسبی برای شناسایی ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های افزایش صادرات کشور بوده و در نهایت فتح بابی برای بازارهای جدید و رونق صادرات خواهد بود.

بر اساس مشاهدات میدانی از نمایشگاه ایران اکسپو تمامی فضای نمایشگاه که بر اساس اعلام مسئولین برگزاری نمایشگاه به مساحت 50 هزار‌مترمربع بوده تکمیل شده است.

اکسپو 2024 موضوعات متنوعی چون توسعه صنعت نمایشگاه با تمرکز بر افزایش تعاملات جهانی و نمایش توانمندی های صادراتی ایران و ایجاد فرصت های نو برای سرمایه گذاری خارجی و داخلی، برند سازی محصولات و تولیدات داخلی با هدف جذب سرمایه گذاری خارجی و افزایش قدرت سیاسی از سمت نمایشگاه؛ برگزاری نشت های تجاری B2B بین بازرگانان و تولیدکنندگان داخلی و سرمایه گذاران خارجی و ارائه بیش از 200 بسته سرمایه گذاری برای پیشنهاد به سرمایه گذاران خارجی را دنبال می کند. 

تاجرکامرونی: ایران متفاوت از شنیده هاست

در گفت و گویی با تاجری از کامرون در مورد حضورش در ایران و نمایشگاه اکسپو 2024 ، وی بیان داشت: وقتی به ایران آمدم بسیار متعجب شدم چون با آنچه که شنیده بودم متفاوت بود. با دیدن کیفیت شهر و شادی مردم و استقبال گرم از مهمانان خارجی متعجب شدم. این نمایشگاه معرکه است چون هر چیزی که نیاز داشته باشید را میتوانید تهیه کنید. خودم برای خرید محصولات و تجهیزات پزشکی آمدم.

او در پاسخ به اینکه آیا برای اولین بار به ایران سفر می کنید؟ اینگونه اذعان داد : بله ؛ اولین بار است بگذارید برایتان یک نکته جالب بگویم ، وقتی به خانواده ام گفتم قصد دارم به ایران سفر کنم همه شوکه شدند؛ داری به جایی می روی که موشک باران می شود.به همین خاطر از دیدن زیبایی شهر و آرامش مردم متعجب شدم.

همانطور که می بینید یکی از نکات مهمی که در این نمایشگاه مورد توجه قرار گرفته است امنیت روانی بازدیدکنندگان و مهمان خارجی است؛ برخلاف تبلیغات منفی رسانه های غربی علیه ایران و دستاورد های اقتصادی ، علمی و فناورانه برپایی این نمایشگاه در این برهه زمانی نشان از اقتدار سیاسی و اقتصادی ایران است که مورد استقبال بسیاری از کشور های جهان قرار گرفت. 

برخی از بازدیدکنندگان خارجی اذعان داشتند که به دنبال تجارت با کشوری همچون ایران هستند که قدرتمند و توانمند باشد و در تجارت با آنها مشکلی نخواهد شد و از آنها حمایت شود.

کاهش اثرگذاری تحریم ها با حضور در پیمان های جهانی 

ایران در طی سال های اخیر با عضویت در سازمان همکاری منطقه ای و بین المللی چون سازمان همکاری شانگهای، بریکس، قرارداد اوراسیا و... بر قدرت تعاملات ایران با سایر کشور های جهان افزوده است و اثر گذاری تحریم ها را کاهش داد.

همچنین برگزاری نشست اجلاس آفریقا و ایران اکسپو 2024 متاثر از قدرت ژئوپلتیک ایران در جغرافیای جهانی است.

امروزه با برگزاری چنین نمایشگاهی و معرفی دستاورد های اقتصادی ، علمی و فناوری به جهانیان اثبات شده است که ایران به لحاظ فناوری پیشرفته است و پیشرفته شدن در علم و فناوری موجب افزایش توان قدرت سیاسی و اقتصادی ایران خواهد شد.

غربی ها ایران را در ارائه ظرفیت های صادرات و برگزاری نمایشگاه ایران اکسپو 2024 برای به نمایش گذاشتن  این توانمندی ها، تولیدات و تجهیزات داخلی ناتوان می دیدند حال این نمایشگاه و دستاوردهای آن اثبات می کند که ایران در حال پیشرفت و توسعه و نوآوری است و در سطح جامعه جهانی می درخشد.

ایران در کنار ایفای نقش سیاسی خود برای تقویت همکاری های اقتصادی نیز اهمیت ویژه ای قائل است و این نمایشگاه در کنار نتایج مثبت اقتصادی و ارزآوری، عزمی برای توسعه سیاسی ایران و نقشی موثر در تحکیم ثبات و امنیت در منطقه به توسعه اقتصادی پایدار و افزایش همکاری های دو یا چندجانبه بین کشور ها را مورد توجه قرار داده است. 

بنابراین برگزاری نمایشگاه ایران اکسپو 2024 ، با وجود چنین شرایط منطقه ای در امنیت کامل و میزبانی از این حجم از نمایندگان و مقامات رسمی کشور های خارجی مورد تحسین و اهمیت سیاسی این نمایشگاه در کنار اهمیت اقتصادی آن بسیار حائز اهمیت بوده است.

انتهای پیام/